Ochamlı William ( 1285-1349 )daha yasadığı dönemde Venerablis Imceptor ( Saygın Aday ) veya Doctor Invinciplis ( Yenilmez bilgin ) diye anılmaya başladı.Genç yaşta Fransisken tarikatına katıldı; Oxford Universitesinde ilahiyat okudu.1317-1319 tarihleri arasında aynı Üniversştede Pierre Lombartın Sententiarum libri IV ( 1148-1151 ),kitabı üzerine dersler verdi ve Sententiarum I.Kitabı üzerine Ordinatio adlı kitabını yazdı.Görüşleri Universite yönetimince heretik bulunarak Universiteden kovuldu..
Daha sonraları manastırlarda dersler verdi; görüşleri yayıldıkça ünğde arttı. 1324 te Papa XXII Johannes,William'ı Avignona çağırdı; orada Oxford Universitesi eski rektörü John Luther'İn ağır suçlamalarına hedef oldu,yazdığı Ordinato adlı eserinde düzeltmeler yaparak cezadan kurtuldu.Avigon'da Papa XXII Johannes'in otoritesine karşı çıkan Bergomo'lu Bonagratie ve Fransisken'ı tarikatının başkanı Michele de Kasena ile tanıştı;buradakı birliktelikleri Papa ve kilise ileri gelenlerinin düşmanlığını çekti.her üçüde 26 Mayıs 1328'de geceleyin gizlice kaçıp Imparator Bavyeralı IV.Ludwig'e sığınarak canlarını kurtardılar...
Bu tarihten sonra William papalığa ve kilisenin resmi öğretisine karşı savaş açtı.Papa tarafından aforoz edilmiş olan imparator IV.Ludwig kiliseye karşı devletn bağımsızlığını savunuyordu .William ve Fransisken keşişlerinin bir kısmı bu savaşımda imparatoru desteklediler .William 1330 da Munchen'e geçti burada papalığa karşı,Fransisken yoksulluk anlayışı ile imparatoru savunan sert yazılar yazdı.1328'de Papalığın yoksulluk üzerine yayınladığı üç ferman üzerine kaleme aldığı bir yazıda Papa XXII Johannesin bir heretik olduğunu bu yüzdende papa olarak kabul edilemeyeceğini iddia etti.Papanın1330 - 1331 tarihleri arasında kurtuluşa eren ruhların Tanrırnın huzuruna ne zaman ve nasıl çıkacakları konusunda verdiği vaazlar üzerine yayınladığı bir bildiri ile de Papa'yı çok ağır eleştirdi ve sahte papa olarak ilan etti..Avignondan kaçışından sonra Papa tarafından aforoz edilen William Münihte veba salgınında öldü
Eserleri
Questiones in octo libros Physicorum ( Fizik Üzerine sekiz kitapta sorular )
Exposito Aıurea ( Altın yorum )
Summa totius logicae ( Toplu mantık kitabı )
Philosophia naturalis ( Tabiat felsefesi )
Ochamlı Willam nominalizmin kurucusudur.William'a göre gerçek,individual,tek nesnelerden kuruludur.Tümeller yapay şeylerdir; analojilerden yanlış sonuç çıkarmaktır..Tümeller bir birine benzer şeylerden çıkardığımız ve gerçekliğini var sandığımız şeylerdir. Bu konuda William'ın bir cümlesi çok ünlüdür ve Ocham'n usturası diye bilinir Non sunt mutiplicanda entia preater necessi tatem ( nesneler zorunlu olanlar dışında çoğaltılmalıdır )
Ochamli Willaim'a göre ancak tek nesnenin ve bireyin gerçekliği vardır; böyle olunca da bilginin kaynağı duyumlarımız ve deneyimlerimizdir,bu deneyler ya bizim dışımızdaki nesnelerle ilgilidir ' dış deney' yada kendimizle ilgilidir ' iç deney '
Deneylerle çalışmayan bir bilginin doğruluğu söz konusu değildir.Tanrı'nın birliğini ,sonsuzlupunu ve varlığını bilgi ile kanıtlayamayız ve tanımı yapılamaz; bunlara yalnızca inanbiliriz nevarki inanç bilgi değildir, inanç ile bilgi arasında aşılmaz ayrılıklar vardır..
Ethik problemlere yaklaşımında William voluntaristir.Iradenin akıl karşısında önceliği vardır.Inan öncelikle isteyen bir varlıktır; isteyen insan bilen insandan önce gelir.Insani bilgiye götüren iradesidir.. Aynı biçimde ,mutluluğun kaynağı akıl değil iradedir. Bu öncelik sonralık yanliz insan için deği Tanrı içinde geçerlidir. Tanrıda irade akıldan önce gelir;Tanrı böyle istediği için 'iyi'ye dayanan bir ahlak sistemi oluşmuştur.eğer Tanrı iradesini başka biçimde kullansaydı başka bir değerler sistemi ev ahlak olurdu.
Ochamlı William,Ortaçağdaki değişimin,tarihin kiliseye rağmen kendi doğal çizgisine dönüşünün ilk belirtilerinden biridir.Ochamli William gibi düşünür ve öncülere rağmen kilisenin dayatmasi ile daha iki yüzyıl tüm Avrupa'da kötü bir düş,karanlık bir uçurum gibi varlığını devam ettirmiş,Giardino Bruno gibi düşünürlerin kanı ile beslenmiştir......
No comments:
Post a Comment