NICCOLAI MACHIAVELLI

Niccolai Machiavelli ( 1469-1527 ) ailesi Floransanın önemli devlet görevlerinde bulunmuş seçkin ve zengin ailelerinden biridir; ama ne varki ,Machiavellinin hukuk doktoru olan babası,yoksul düşmüştü  ve borçlarını ödeyemediği  için devlet görevlisi olamıyordu.Machiavelli olanaksızlıklar içerisinde büyüdü ve iyi bir eğitim göremedi, İyi bir eğitimi olmamasına rağmen kısa sürede  yetenekleri ve çalışkanlığı  ile dikkatleri çekti ve devlet bürokrasisinde önemli görevlere getirildi

Floransada Teokratik bir yönetim kalkışan Girolmo Savanarola'yı devirmek idam eden grupla kurduğu iyi ilişkiler  Machiavellinin devlet bürokrasisinde kısa sürede  yükselmesini sağladı  ' Magistrato ' ( Dıs işleri ve savınma sekreterliği ) sekreterliğine getirildi ( 1498 ) ve iki yıl sonra Floransa Cumhuriyeti temsilen Fransaya tam yetkili özel elçi olarak gönderildi...

Machiavelli yi çalışmalarında en çok etkileyen devlet adamı Cesare Borgia ( 1475-1507 ).Bürgianın amacı  Orta italyada bir Borgia prensliği kurmaktı,bu amacına ulaşması için en büyük desteği babası Papa VI.Alexanderdan alıyordu.Cesare Borgia'da Urbina kenti üzerine  hızla yürüyüp kenti hiç savaşmadan teslim olmaya zorladı,aynı taktikleri uygulayarak Camarino'yu da işgal etti.Cesare Borgia'nın  başarılarından ürekne bazı komutanları ile bir kısım soylu ' Magiona Komplosu ' diye adlandırılan bir ittifak olusturdular.Kendisine karşı kurulan bir ittifakı haber alan Cesare Borgia 
Magione Komplocularını  Sengigallia da görüşmeye çağırdı orada hepsini öldürdü ( 1502 ) 

Machiavelli Urbina seferinin başında beri C.Borgia'nın karargahında  Floransayı temsilen gözlemci olarak bulunuyordu.Gerek savaşın gerekse Camerino baskınında ve Magiona komplocularının tuzağa düşürülmelerinde C.Borgia nın izlediği yöntemler ve ünlü ilkesi ' Aut Caesar aut Nihil' ( ya sezar ya da hiç ) Machiavelliyi cok etkiledi.C.Borgia'nın yetkin ve profesyonel bir katil olmasını sağlayan fırsatcılığı,acımasızlığı,tüm ethik değerleri,gelenekleri,dinin yasaklarını,çiğnemedeki soğukkanlılığı ve yok ederken ve öldürürken davranışlarındaki hız ve kararlılık ,Machiavelli'nin kafasındaki problemin çözümü için gerekli gözlemleri sağladı..

Valentino Dükü Cesare Borgia'nın 31 aralik 1502'de Magiona komplocularını katletmesi olayını başında sonuna kadar bir gözlemci gibi izleyen Machiavelli ' Deserizione del modo tenuto dal Duco Valentino nello ammazzare Vitellozo.... ' ( Valentino dükünün Vitello'yu öldürmek için kullandığı yönetm üzerine ) adlı eserini yazdı..Bu eserin hemen peşine 1503'de Cesar Borgia'nın kendi prensliğini kurmak için izlediği yolu değerlendirdiği ' Del modo di trattare i sudditi della Valdi Chiana ribellati '( China vadisinin  ayaklanan uyruğuyla basa cıkmanın yolu ) adlı kısa çalışmasını yayınladı.

Cesaret ve ikiyüzlülüğünü görkemli bir karışımı  Valentino dükü Cesare Borgia,N.Machiavellinin tarih felsefesinde geliştirdiği tezlerin  ilham kaynağı oldu.Ama ne varki C.Borgianın babası VI Alexandre ve ondan sonra gelen III Pius kısa aralıklarla ölünce Borgia ailesinin amansız düşmanı Giuliano della Rovere  II Julius olarak papa seçildi ve C.Borgia kısa süre içerisinde tutuklanarak hapsedildi.İtalya'da  ve tüm avrupada guc dengesi değişmişti,bu değişim karşısında N.Machiavelli'de kendi tarih tezine uygun davrandı : C.Borgia'nın hapsedilmesini ' Isa'ya başkaldıran biri olarak haketmiştir ' gerekçesi ile onayladı.. Oysa : C.Borgia kısa bir süre öncesine kadar Macch,avellinin örnek kahramanı idi..

Machiavelli 1507'de özel yetkili  elçi olarak  İsviçre ve Almanyaya gitti.Kutsal Roma Germen imparatoru I Maximilianın  italya üzerine  olan niyetlerini öğrenmekti görevi.Almanlar ve İsviçrililer üzerine  olan gözlemlerini  ' Rapporto delle cose delle Magna ' ( Alman devlet üzerine Rapor ) adlı bir yazıda topladı.1511'de ' Ritrato della cose della Magna ' ( Alman devletinin Portresi ) adlı eserini yazdı..Bu kitap Alman Devleti ve ulusu üzerine yazılmuş en başarılı kitaplardan biridir..

Machiavelli 1510'da Papa II Julius  ile Fransa Kralı XXII Louis arasındaki gerilimin bir savaşa  dönüşmemesi için özel yetkilerle donanmış bir elçi olarak Fransa'ya gitti..Çünkü Floransa ,Fransanın müttefeki idi ve bir savaş durumunda Floransa'da Papa'ya karş savaşmak zorunda kalacaktı..Fransa'dan dönünce ( Ritratto Di Cose Di Francia - Fransız devletinin portresi ) adlı eserini yazdı.. Ama ne varki  Machiavelli'nin  tüm çabaları sonuçsuz kaldı..Floransa Cumhuriyeti papalık tarafından işgal edilerek cezalandırıldı,papalığa bağlandı ve kentin tek hakimi Medici ailesi oldu.

1513 de Machiavelli ,Medicilere  karşı düzenlenen bir komplonun  içinde yer aldığı için tutuklanarak ağr işkenceden uğradığı ise de bir süre sonra bağışlanarak özgürlüğüne kavuştu ve yoksul bir insan olarak baba mülküne çekilerek ünlü eseri  ' Il prinicipe ' yazdı.. Bu eserini Medici'ye armağan ederek bir iş elde etmek istedi ama 1521' de ' Dell'arte Della guare ' ( Savaş sanatı )  yazana değin çok yoksul bir yaşam sürdürdü.Bu tarihten sonra Medici tarafından bağışlanarak önce Floransa Universitesinin onayı ile resmi tarihciliğe  daha sonra ordu komutanşığına atandı...

1521'den sonra Floransa'nın tek hakimi olan Giuliode Medici 1523'de VII Clemens adıyla papa oldu.Machiavelli 1513 Papa X .Leon için büyük bir bölümünü yazdığı  ünlü eseri.' Discorsi Sopra la primadeca di Tiro livic ' ( Titus Livis'un ilk on kitabı üzerine söylevler ) tamamlayarak Mediciye sundu.Machiavelli ,Medici ailesine sunduğu hizmetlerin  karşılığını gecte olsa aldı..papalık ordularından birinin başına komutan oldu.Papalik orduları Kutsal Roma Germen İmparatoru V.Karl'a karsı savastılar ve yenildiler ,Imparatorun askerleri Roma'yı yağmaladılar.Mediciler yenilince ,Floransa'da bağımsızlığına kavustu ve Cumhuriyet yeniden kuruldu.Machiavelli  büyük bir umutla Cumhuriyet yönetiminden kendisine görev verilmesini bekledi.ama ne varki  Floransalılar Machiavelli'nin  Medici'ye  sunduğu abartılı hizmetleri unutmamıştı,o'na bir hain muamelesi yaparak toplumdan dışladılar.Machiavelli' de bir kez daha yoksulluk içerisinde baba mülkğne çekildi ve kısa zaman sonra hastlanarak öldü..

Machiavelli Rönesans'da Tarih Felsefesinin problemleri ile hesaplaşan  pek az düşünürden biridir.Orta italya'da Roma'ya ,Kilise imparatorluğunun  Baskentine yakın yasayan bir dusunur,bir devlet adamı,bir humanist olarak zaman zaman kiliseye bağlılığından ve Hristiyan ahlakını yüceliğinden söz etmek zornda idi,gercekte ise diğer humanist düşünürler ve ozanlar gibi Yunan-latin paganizminin hayranlarında biri idi..Machiavelli için  Pavlus'un tanrısının  'Kutsal devleti' değil yasayan insanların,büroksasisi ile ordusu  ile bu dünyadaki  devleti önemli idi. Machiavelli yanlız bir kuramcı değildi,aynı zmanda bir eylem adamı,bir komutan,bir askeri strateji ustası idi. Floransa Cumhuriyet'in de Magistrato sekreterliğini yürütürken italya devletlerinin ordularını incelemiş ,güçsüz taraflarını saptamış,Floransa  Cumhuriyeti için  yeni bir silahlı kuvvetler modeli önermişti.Önerisi kabul edilen  Machiavelli bu ordunun kurulmasını ve komutanlığını üstlenerek başkaldıran Pizza kentine karşı yeni ordusu ile zafer kazanmıştır..

Machiavelli'nin Tarih felsefesi,onun ' Insan nedir ' sorusuna yaklaşımında temelini bulur: Insan Hristiyan ideolojisinin birilk günahla yabancılaşmış,doğuştan  kirli ve kötü olan  ' Sanal insan ' değildir..Insan potasiyel olarak  yaratıcı bir enerji kümesidir..Bu varlığın insanın  ana içgüdüsü ,temel belirleyici değeri ' egemen olma ' arzusunu  kosulsuz olarak yasama geçirme iradesidir.Insan,dinlere,politik  sistemlere ve çağlara göre değişmez,her zaman aynı kalmıştır ' Dünya her zaman ,hep aynı  ihtiraslara sahip insanlarla dolu olmustur ' ..Insan doğustan  kirlenmemiştir,kötü değildir,ama kötüye  karşı hep bir zaafı,eğilimi vardır.Devletin varlık nedeni,işte insanların bu yanıdır..

Devletin varlık nedenlerini insanın doğustna getirdiği ' Kötüye karsı bir zaaf,bir eğilimle açıklayan Machiavelli'nin ikinci problemi İtalyan devletlerinin  içinde bulunduğu  durumdu.O çağın italya'sında pek çok küçük devlet vardı: sürekli olarak birbirlerini ile savaşıyorlardı,yozlaşmışlardı,yabancı tehdidine karşı koyacak güçleri yoktu.Machiavelli için küçük italyan devletlerinin çöküp yok olmaları  italyan insanın'da  yok olması yabancıların kölesi olması anlamına geliyordu.. İtalyan devletleri ve italyan insanı için bir çıkış  ararken Vallentin Dükü  Ceasar Borgia'yı ve onun kendi devletini kurarken uyguladığı  yöntemleri tanıdı.. aradığı çözüm Borgia'nın acımasızlıgı ,iki yüzlülüğü ,gözüpekliği ,saldırganlığı ,tasarı ve eylemdeki hizi ve tüm gelenek,ethik ve dinen yasak ve kuraları elinin tersi ile tek bir sey için Devletin  varlığı ve sürekliliği için silkeleyip atması idi..

Machiavelli,C.Borgia'yı gözlemleyerek  kendi tarih felsefesini  geliştirdi ve geliştirdiği  kuramları  kendi yaşamında da uyguladı.Gerek Hukumdar adlı ünlü eserindeki düşünceleri  gerekse  izlediği  fırsatcı  ve saldırgan yaşam biçiminden ötürü 'Ahlaksız 'olarak  nitelendirildi.. ve fransızcada  ' rezillik ' terimi yerine Makyavelizm terimi daha Machiavelli yasarken kullanılırdı..

Tüm eleştirilere karşın Hristiyan ideolojisinin ' sanal yabancılasmıs insan'ın ' karşısından 'Machiavellinin insanı ' ürkütücüdür.,ama ne varki insan budur. Machiavelli ancka ' insan' gerçeğini eksik gösterdiği ,ona karşı yeterince acımasız olmadığı için eleştirebilir.. O yanlızca ' ınsan'ı ideolojilerin süslerinden boyalarından temizleyip çıplak olarak ortaya koymaya çalıştı  ama yeterince  soyamadı..Çünkü  kendisi bir Hristiyandı ve italyada romaya çok yakın yaşamak zorunda idi..