Harun ur Resid Baş Kadı Yakub Ebu Yusuftan bir verği kitabı yazmasını istedi.Ebu Yusuf ( 731 - 798 ) bu makama ilk atanan kişiydi ve bireysel akla en fazla yer veren Hanefi mezhebine mensuptu.Onun Yazdığı vergi kitabı ' Kitab a Kharac ' devlet yönetimi hakkında bir Fakih tarafından yazılmış olan ilk eserdi..
Ebu Yusufun görevi Toprak vergisi toplama ve dağıtma yöntemlerini şeriata uygunluğu bakımından açıklamakttı.Kitabında çeşitli Ekonomik ve Askeri konularda korunan halklara nasıl davranılacağı gibi toplumsal konuları ele aldı.
Vergilendirme,etik ve devletin fonksiyonları bağlamında ele alınmıştır. Bir Fakihtne bekleneceği gibi Ebu Yusuf herkes için eşit adalet kavramını vurguladı. Halife ' Buyuklerle Kucukler arasında hiç bir ayrım gözetmeden Allahun düzenini kurmalıdır'vergi toplayanların herkese aynı biçimde davranmasını sağlamalıdır.Allahın emrini yansız olarak uygulamalıdır.Yapılan hatalar insanların lehine olmalıdır,vergi memurları ödünsüz ama yumuşak olmalıdır.Halife yoksullara ve hükümlülere karşı müşfik olmalıdır..
Ebu Yusuf Halifenin şeriatla ilişkisi konusundada ilginç bir yorum getirdi.Halifenin işleri 'uyruklarının pek anlayamadıkları konuları aydınlatmak ve görevlerinin ne olduğundan emin olmadıkları zaman bu görevlere açıklık getirmektir.Ama muhtemelen bu halifenin Şeriatı yorumlayabileceği anlamına gelmiyordu.Büyük olasılıkla Ebu Yusuf burada halifenin ' Şeri cezaları uygulama ( Hudud ) ve herkese haklarını verme gibi şeyleri kapsayan yürütme rolünden bahis ediyordu.
Ebu Yusuf Halifeye büyük bir saygıyla hitap ediyordu ama onun görevlerinin ciddiyetini ve Allaha hesap verme durumunda olduğunu vurguluyordu.Halife çalışkan olmalıdır.(bugünün işini asla yarına bırakmamalıdır,bilen ama bir şey yapmayan kişi Allaha ciddi hesap vermek zorunda kalır ) Uyruklar koyunların çobana emanet edildiği gibi hükümdara emanet edilmişlerdir.Hadisler göstermektedirki bir hükümdarın öldükten sonraki hayatı siyasal davranışlarına bağlıdır,Çünkü Peygamber en çok adil imamı sever en çokda zorbadan nefret eder.
Ebu Yusuf siyasal ekonomiye ve bunun devlet yönetimiyle ilişkisine değinen ilk kişiydi.Vergide adalet refahı arttırır genel olarak ekonomik refahda iyi bir yönetime bağlıdır.( Bir iran dusuncesiydi )Çünkü eğer vergi oranları adaletsiz olursa toprak kullanılamaz hale gelir.Adil vergiler ve Şeri cezaların adil biçimde uygulanması genel refahı dolayısıyla da devletin gelirlerinide arttırır.Kitapra atıf yapılan bir hadise göre,fiyatlar denetlenmemelidir,çünkü fiyatların yüksek veya düşük olması allaha bağlıdır,ama ırakın sulanmasasının temini Halifenin görevidir.Fiyat düzenlenmelerinin sıkça uygulanmasına ve Nasihatülmülük edebiyatında savunulmasuna karşın serbest pazar yaklaşımı standart islam ekonomosi oldu.Ebu Yusufta siyasal ekonomiye bütüncül bir yaklaşım görülmektedir
No comments:
Post a Comment