Humanisy kültürü olusturanların ilki ve en ünlüdü,adı humanist kültürle özdeşleşmiş olan italyan şair ve bilgini Francesco Petrarca ( 20 Temmuz 1307 -19 Temmuz 1374 ).Yaşadığı dönemde özellikle italyan aydınlarını çok etkilemiş ve büyük ün kazanmıştır.Öğrenimine Fransada Carpentrasda başladı.Daha sonra babasının dayatması üzerine Montpellier Universitesinde hukuk okumaya başladı ( 1316 ) Ardından kardeşi Gherarda ile birlikte İtalyay dönerek eğitimini Bologno üniversitesinde sürdürdü..( 1320 ) Babasi ölünce hukuk öğretimini bırakarak edebiyata döndü.Avignon'da Kardinal Giovanni Colonna'nın hizmetine girdi ve 1337 yılına kadar kardinalin yanında kaldı.Kardinalin hizmetinden ayrıldıktan sonra Romaya gitti.Romada geçmiş imparatorluğun görkemini yansıtan yapılar ve kurumlar karşısında derinden etkilendi.. Bir süre sonra kilisenin yoz yaşamından kaçarak Vaucluse ' e gidip bir tür inzivaya çekildi.Uzun geziler yaptı; manastırlarda ve şatolarda eski Yunan ve Latin kültürünün izlerini sürdü,eski Yunanca öğrendi.1361' de veba salgınından kaçarak Padova'ya gitti.Daha sonraları Venedik ve Arqua' da yaşadı..
Francesco Petrarca Ortaçağın ve tüm edebiyatının en büyük ozanlarından biridir.1327de Avignonda Kardinal Giovanni Colonnanın hizmetinde iken kilisede Laura adında bir kadın gördü ve aşık oldu.Petrarca en güzel şiirlerini Laura için yazdı,Bu şiirleri Rime adlı kitapta topladı.Petrarca yazdığı kitapları sürekli olarak değiştirdi,gözden geçirdi,ekler yaptı.Rime zaman içerisinde sürekli değişikliğie ugradı.. 1348 de Buyuk veba salgınında Laura öldü.Çok sarsılan Petrarca Vauclusede yanlızlığına sığındı ( 1351 ) .Vauclusede Rimeyi yeniden ele aldı ve son şeklini verdi.Rime'yi ' Rime in vita di Laura ' ( Lauranın sağlığındaki şiirler ) ve Rime in morte di Laura ( Lauranın ölümünden sonraki şiirler ) diye ikiye ayırdu
Rime'nin Rönesansa özgü bir yanıda ulusal dille ( italyanca ) yazılmıs olmasıydı.Petrarcadan önce ozanlar,filozoflar yazı dili olarak Latinceyi kullanırlar,ulusak diller yazmazlardı.Rönesansdan sonra ulusal dili kullanan humanist ozanlaırn yolunu tüm edebiyatcı ve bilim adamları izlediler
Petrarca ,Lauranın kimliği hakkında hiç kimseye bir şey söylemedi.Laura'Nın kim olduğu hiç bir zaman bilinemedi.Petrarca'nın Laura için yazdığı şiirler büyük edebi değerlerinin yanısıra ,insan yaşamının anlamı ve Tanrıya güvenmenin zorunluluğu üzerine yeni yaklaşımlarda getirdi... Petrarca için hristiyan tanrısı vardır,ama insan olağanüstü bir zenginlikle dolu bu dünyada yapayalnızdır ve insan yaşamı özü gereği acıdır...Tanrı bile insana yardımcı olmaz.Insan yaşamının amacı mutluluk,rug dinginliği ve huzurdur,ama bunlar insan için olanaksızdır,insanın payına düşen acı dolu bir yaşam,sett ve ağır bir savaştır..
Petrarca yaşadığı yıllar içerisinde büyük bir üne erişti; 1341 de pek az ozana varilen bir ödüller onurlandırıldı.Roma'da Capitolino Tepesinde ' Ölümsüz ozan ' olarak taç giyid.. Petrarcanın eserleri
De sui ipsius et multrorum ignorentia ( Kendinin ve başkalarının cehaleti üzerine )
De viris illustribus ( Ünlü kişiler üzerine )
De remediis utriusque fortınae ( Alunyazılarına çareler üzerine )
Senilium rerum libri ( Geçmiş olayların kitapları )
Petrarcanın toplu eserleri Opera ( Eserler ) adı ile 1554 de yayınlandı
No comments:
Post a Comment