Thomas Hobbes 5 Nisan 1588 tarihinde Britanya'da Willshire' de doğdu.Kaynaklar,bize onun zamanından iki ay önce,yedi aylık olarak dünyaya geldiğini bildirir.Erken doğumun nedeni,Ispanyolların ,Ingiltere'ye saldırmak üzere denize açıldığı haberinin Ingiltereye ulaşmış olmasıdırBu durumun ülkede yarattığı korku ve panik,Hobbes'un hamile annesinin sancılanmasına ve erken doğum yapmasına neden olmuştur.Nitekim Hobbes'un kendisi daha sonra bu olaya ve söz konusu erken doğuma gönderme yaparak '' korkuyla kendisini ikiz '' olduğunu söyleyecektir.
Yoksul bir ailenin çocuğu olan filozofun babasının yoksul biri oludğu,onun temel eğitimini babasının kilisesinden aldığı söylenir.Nisptene,zengin biri olan amcasının ayarladığı özel bir eğitim imkanından yararlanan Hobbes,bir süre Melmesbury Okulunda öğrenim gördükten sonra ,on dört yaşında Oxforda gönderilir.
Oxford Magdalen Halla'a 1602 yılında giren Hobbes'un daha bu sıralarda bile,Klasik diller ve edebiyat alanında hayli yetişmiş durumda olduğu,oldukça erken sayılabilecek bir tarihte Euripides'in kim eserlerini Yunancadan Latinceye tercüme ettiği anlatılır.O,Oxford da daha ziyade mantık ve felsefe çalışmış hocaları onu,daha sonra kendisine şiddetle karşı çıkacağı Aristotelesçi ve yeni Aristotelesçi felsefeyle tanıştırmışlardı.Nitekim,zamanın üniversitelerine yayınlanmış eserlerinde yöneltmiş olduğu eleştirlerden,Hobbes'un Oxford'a o sıralarda egemen olan Skolastisizmden, yani hristiyan düşüncesi ile Aristoteles felsefesinin Oxford'daki müferdata hakim olmasında rahatsızlık duyduğu sonucu çıkartılabilir.
Hobbes Üniversiteden 1609 yılında henüz on dokuz yaşındayken mezun olduğu zaman,hayatını bir şekilde kazanmaya başlamak zorunda kalmış,bulduğu özel öğretmenlik görevi hayatının bundan sonraki akışını bir şekilde baştan sona değiştirmiştir.O,ünlü Ingiliz bilim adamı William Cavendish'in kendisiyle yaşıt oğluna hocalık etmeye başladıktan sonra,1610 yılında genç Cavendish'le birlikte uzun bir Fransa seyahatine çıkmıştır.Onun beş yıl süren bu seyahat sırasında Fransızca ve Italyancasını ilerlettiği,Avrupadaki entellektüellerin hem kendileri ve hem de Skolastisizm eleştiriyle tanıştığı söylenir.
Hobbes'un Fransa'dan dönişünden sonra,Cavendish Ailesinin hizmetinde geçirdiği sonraki 15 yıl boyunca esas itibariyle klasik edebiyat ve tarih ile meşgul olduğu kabul edilir.Cavendishlerin evinde olağanüstü zengin bir kütüphane bulan Hobbes,1629 yılında Thukydides'in Pelopenez savaşları adlı eserini Ingilizceye tercüme etti.Bu eseriyle ilgili '' yurttaşları cumhuriyetin aldatıcı yararları,demokrasiye aşırı değer verilmemesi ve monarşinin faydaları konusundan uyararak iç savaşı engelleme girişimi '' demiştir.
1629 da bu kez torun Cavendish'in eğitimini üstlenen Hobbes,aynı yıl gözetimindeki öğrenciyle birlikte ,iki sene sürecek bir Avrupa seyahatine çıkar.Bu seyahat sırasında,o ilk kez olarak Eukleides'in '' Elemanları 'yla tanışır ve geometriye aşık olur.Bu onun edebiyatçı kişiliğinden bilimsel ve filozof kişiline doğru gerçekleşecek önemli bir dönüşümün ilk sinyalidir.Bu sıralar ünlü Fransız düşünürler, Mersenne ve Descartes ile tanışan,ülkesine dönünce felsefi araştırmalarını sürdüren Hobbes,yaşadığı süre içinde Ingiltere'de iktidar kavgalarına,Irlanda ve Iskoçyadaki ayaklanmalara,ama esas parlamento ile saray arasındaki çatışmalara tnaık olmuştu.O yine,Fransa da da ciddi politik ve dini kavgaları,Protestanlarla Katolikler arasındaki çatışmaları gözlemiş ve buradan politika teorisi için malzeme derleyip önemli dersler çıkarmıştır.Üçüncü bir Avrupa gezisinde,genç Cavendish ile bundan sonra İtalya'ya geçmiş,buradan da bilimsel materyalizmi için gerekli entelektüel fermantasyonu sağlamıştır.Italya da Neptun gezegenini,Aristoteles'İn eserlerini okuyarak değil,,fakat gözlerini ve yeni teknolojisyi kullanarak henüz keşfetmiş olan Galile'nin eseriyle tanışıp,Kepler'in temel eseri '' Astronomia Nova '' ( Yeni Astronomi ) yi okumuş olan Hobbes,Ingiltere'ye döndüğünde de Francis Bacon'la tanışmıştır.
1679 yılında yine Ingiltere'de ölen Hobbes'un,önce çevirilerden başlayıp sonra telif eserlerle devam eden önemli bir yazarlık kariyerine sahip olduğu söylenebilir.Onun önemli eserlerinin başında 1640 yılında yayınlanan '' The Elements of Law '' ( Hukukun Unsurları ) gelmektedir.Yayınlandığı zaman saray yandaşlarının da tepkisini çeken ve dolayısıyla bir kez daha yazılıp 1642 yılında '' De Cive ''adıyla yeniden yayınlanmış olan ' Hukukun unsurları ' hukuk ve bu arada politikaya dair genel bir eser niteliği taşır.O,sonradan tüm eserlerinde kullanacağı düzeni,yani önce zihin ve dilin işleyeşinden yola çıkıp tartışmayı politik meselelere doğru geliştirme yaklaşıını ilk kez burada hayata geçirir.Eser iki ana bölümden meydana gelmektedir.Birinci bölüm insan doğası,buna mukabil ikinic bölüm politik gövde ( De Corpore Politico ) üzerinedir.
Fransa'da Mersenne'in evinde kaleme almış olduğu 1640 da yayınlanan '' Objections to Descarstes Meditations '' adlı eser ,onun önemli ikinic kitabı olarak kabul edilir.O,metafizik veya doğa felsefesi üzerine bir deneme olup,materyalimz temeli üzerinde özellikle Kartezyen düalizme yönelik sert bir eleştiriden meydan gelmektedir.
Onun asıl eserleri,bu iki kitaptan sonra gelen bir dörtlüden meydana gelir.Yukarıda sözünü ettiğimiz De cive,onun siyaset felsefesiyle ilgili ilk kitabıdır.Hemen tümüyle politik meseleleri ele ana eser,esas itibariyle '' Hürriyet '','' Yönetim veya Hakimiyet '' ve '' Din '' gibi üç bölümden meydana gelmektedir.'' De Cive ''aslında '' Felsefenin Öğeleri '' adını taşıyacak daha geniş kapsamlı bir eserin bir bölümü olarak tasarlanmıştı.Kitabın diğer iki bölümü yada kısmı da ayrı kitaplar halinde basılmıştır.Bunlardan 1665 yılında yayınlanan '' De Corpore '' ( Cisim üzerine ),oldukça kapsamlı bir eser olarak,onun mantık,dil,yöntem,metafizik,matematik ve fizikle ilgili görüşlerini ihtiva etmektedir.1685 yılında basılan '' De Homine '' ( Insan üzerine ) esas olarak fizyoloji ve optikle ilgili bir eserdir.
,
Bununla birlikte 1651 yılında yayınlanan '' Leviathan '' ( Ejderha ) adlı kitabın Hobbes'un yazarlık veriminin doruk noktasına oluşturduğu herkes tarafından kabul edilir.'Leviathan'la ilgili yorum ve değerlendirmeler,daha Hobbes'un yaşadığı zaanda önemli farklılıklar sergilemiştir.Eser gerçekten de onun yaşadığı dönemde farklılıklar sergilemiştir.Eser gerçekten de onun yaşadığı çağda mümkün yeni bir rejim için politik tavsiyeler manzumesi diye okunup politik istikrar ve sukunet arayışı içinde olanlar tarafından merkezi ve güçlü bir otoritenin anarşi ve iç savaşa tercih edilmesi gerektiği görüşünün bir ifadesi olarak iyive olumlu karşılanmıştır.Günümüzün pek çok siyaset felsefecisi ve Hobbes yorumcusu da bu şekilde düşünür.Örneğin Michael Oakesbott,esere yazmış olduğu girişte,Hobbes'un ,ülkesinin yaşadığı zamanda geçirmekte oludğu siyasi çalkantı ve felaketlerden fazlasıyla üzgün olup bu duruma çare arayan bir düşünür olarak hareket ettiğini belirtir.Fakat ' Levathian ' yine Hobbes'un zamanında bazen Monarşının,potansiyel ihtilalci ve gayri teistik meşrulaştırımının bir ifadesi olarak değerlendirilip yakılma kaderina maruz kalmıştır.
' Leviathan ' dört ana bölüm ve 47 alt bölümden ya da kesitten meydana gelmektedir.Hobbes,kendisinin kesinlikle en önemli kitabı Leviathanınn birinci bölümünde insan doğasını ele alıp,din ve doğayla ilgili konularda benimsenmiş olduğu fikirleri ortaya koyar.Burada hayal gücünü,söz,bilim,akıl,iradi hareket ,tutkular,değerler,erdemler v.b konuları uzun uzadıya tartışıp ,doğa durumundaki insanı,doğa yasasını ve toplum sözleşmesini uzun uzadıya ele alır.
İkinic bölümün başlığı '' Devlet hakkında '' dır.Bölümü meydana getiren on beş alt bölümde,Hobbes,devletin kuruluşunu,valık sebeplerinş,hükümranın haklarını v.s ele alır.Üçüncü bölüm ise '' Hristiyan Devlet '' üzerine olup,burada Hobbes evrensel bir kilisenin kurulmasının imkansızlığını göstermeye çalışır.Çünkü her ayrı kilise bulunduğu topraklarda devletin idaresi altında olacaktır.Dördüncü bölüm '' Karanlık Krallık '' ile ilgili olup esas olarak Roma Kilisesinin eleştirisine hasredilmiştir.
No comments:
Post a Comment