ANADOLU BEYLIKLERİ : TACEDDINOĞULLARI BEYLIĞI

 

Karadeniz sahilinde bugünkü Bafra ile Ordu arasında güneyse ise Niksar’a kadar olan saha üzerinde kurulmuş bir Türk beyliğidir.Bu beylik Emir Taceddin Bey tarafından kurulmuş olup merkezi Niksar idi.Taceddin  Bey’in babası Doğancık ( Doğanşah ) Bey,Anadolu’da ilhanlı hakimiyeti yıkılırken oldukça nüfuz sahibi idi ve takriben 1348 yılında öldü.Taceddin Bey başlangıçta Amasya emiri Hacı Şadgeldi’ye tabi olmuş,Kadı Burhaneddin’e karşı ise memleketini korumuştu( 1379 )

Trabzon Rum Imparatoru III.Alexios sınırları boyunca kuvvetlenen Türk Beylikleri karşısında,devleti için iki yüzlü bir siyaset izliyordu.O,bir taraftan bu beyliklerle dost geçinmeye,diğer taraftan da onları birbirine düşürmeğe çalışıyordu.Taceddin,Alexios’un kızı Eudokia ile 1381 yılında evlendi.Bu da kendisinin o devirde nüfuz sahibi bir emir olduğunu gösteriyor.

Tokat valisi Seyyid Hasan,Taceddin Bey ve Amasya emiri Ahmed ile Kadı Burhaneddin’e karşı birleştiler.Kadı Burhaneddin  bu müttefikleri yendi ( 1386 ).Taceddin ve Ahmed zor kaçabildiler.Taceddin Bey ,Ordu vilayetindeki Türkmen emiri Hacı Emirzade Süleyman Bey’in ülkesine yapmış olduğu bir akın sırasında mağlup olmuş ve öldürülmüştür(1387 ).Ölümünden sonra Kadı Burhaneddin,Niksar ve Iskefser’i ele geçirdi.fakat Niksar ve buraya tabi yerleri tekrar Taceddin’in oğlu Mahmud Bey’e verdi.Mahmud Bey ise,Osmanlılar’a itaat etmişti.Bu nedenle Kadı Burhaneddin ,onun idaresinde bulunan Fenariyye havalisini zabt  ve Amasya’yı kuşattı.Çok geçmeden Mahmud Çelebi ile kardeşi Alp Arslan’ın arası açıldı.Alp Arslan Niksar bir kısmını zapt etti ve Kadı Burhaneddin’e tabi oldu.

Ancak Kadı Burhaneddin,AlpArslan’ın,düşmanı Eretna akrabasından Feridun ile işbirliğinden şüphelendi ve onu yakalayarak öldürdü( 1304).Alp Arslan’ın oğulları Hüsameddin Hasan ve Hüsameddin Mehmed Yavuz hisselerine düşen Samsun ve Çarşamba taraflarını idareye devam ettiler.

Ankara savaşındna ( 1402 ) sonra Hüsameddin Hasan Bey,Timur himayesinde hüküm sürdü.Sonra Candaroğlu Isfendiyar Bey’le birleşerek Samsun beyi Cüneyd’in üzerine hücüm ettiler.Hasan Bey,Cüneyd Bey’i öldürerek onun bir kısım arazisini ele geçirdi(1418 ).O ve kardeşi Mehmed Yavuz,Sultan Çelebi Mehmed ile dost geçindiler ve yerlerini muhafaz ettiler.

Fakat Hasan Bey daha sonra Osmanlılar’ın Amasya Beyi Lala Yörgüç Paşa’nın ülkesini  zabt etmek istediğini anlamış ve hakim olduğu yerleri teslimden başka çare görmemişti(1428).O önce Bursa’da hapsedildi ise de buradan kaçmayı başardı,fakat ülkesini geri alamayacağını anlayarak Sultan II Murad’a teslim oldu.Hasan Bey’e  Rumeli de bir sancak verildi.

Öte taraftan Osmanlıların hizmetine girmiş olan Mahmud Çelebi,Şehzade Mustafa isyanından taraf olmuştur ve o isyan sırasından Iznik’te öldürülmüştür ( 1423 )