ANADOLU BEYLİKLERİ : GERMIYANOĞULLARI BEYLIĞI

 

Kütahya ve çevresinde hüküm sürmüş bir Türk beyliğidir.Germiyan boyu XIII yüzyılda ilk defa Malatya taraflarında görülür.Bu sırada onların reisi Alişiroğlu Muzaffereddin idi.Muzaffereddin ,Baba İshak isyanını bastırmakla görevlendirildi ise de iki defa yenildi.Yine bu aileden olup,Selçuklu  şehzadeleri arasındaki   taht mücadelelerine karışan,Kerimeddin Ali Şir ise Moğollar tarafından öldürülmüştür.(1262).

Germiyanoğulları’nı 1276’dan önce,bu kez Kütahya ve Denizli bölgesinde  görmekteyiz.Alişir oğlu Hüsameddin’e mensup Germiyanlılar Konya’da sultanlığını ilan eden Alaeddin Siyavuş ( Cimri) ‘u yakalamaya  ve Sultan III.Gıyaseddin Keyhüsrev’e teslime muvaffak olmuşlardı(1279).Germiyanlılar sürmüştür.

Bu beyliğin kurucusu Kerimeddin Ali Şir’in oğlu I Yakub ( 1300 – 1340 )dur.O,Ankara ve civarında Selçuklu  devletinin emiri idi.Yakub Bey ikinci defa sultan olan Gıyaseddin Mesud( 1302 -1308 ) a tabii olmayaraka ilhanlıların hakimiyetini tanıdı.Kurduğu beyliğin merkezi Kütahya idi.Yakub Bey’in idaresindeki Germiyanoğulları,Anadolu Beyliklerinden en kuvvetlilerinden birisi olup,Bizanslılardan her yıl muayyen bir vergi ve hediyeler göndermekte idi.O,Aydınoğlu Mehmed komutasında yolladığı kuvvetler ile Ayasalug ( Selçuk )  ve Birgi’ye hakim oldu.Bizzat Yakup Bey,Menderes nehri civarındaki Tripoli,Angir ( Simav )i ele geçirdi.Ancak Alaşehir kuşatmasında ( 1304 ) Bizanslılar’ın Ispanya’dan getirmiş olduğu Katalanlar karşısında yenilip,çekilmek zorunda kaldı.Yakub Bey 1314 de Alaşehir vergiye bağladı.

O aynı yıl içinde Anadolu’ya gelen  İlhanlılar’ın valisi Emir Çoban’a itaat etti.Yakub Bey’in hangi tarihte öldüğü hakkında elimizde kesin bilgiler yoktur.Onun yerine oğlu Mehmed Bey başa geçti.Mehmed Bey Bizanslılar’dan Kula kasabasını  geri aldı.Ayrıca Simav gölü ve çevresinide ele geçirir.Mehmed Bey de muhtemelen  1361 yılında ölmüştür..Onun yerine oğlu SüleymanŞah ,Germiyanoğıulları Beyi oldu.Süleyman Şah’’ın saltanatının ilk yılları sakin geçti.Fakat Karamanoğulları’na karşı İlyas Bey’e yardım etti.Bu nedenle Karamanlılar ile arası bozuldu.

Süleyman Şah Karamanlılar’ın baskısı karşısında Osmanlılar ile anlaşmak istedi..Bu amaçla,kızını Sultan I Murad’ın oğlu Bayezid’e vermeyi ve çehiz olarak Kütahya,Simav ,Eğrigöz ve Tavşanlı kasaba ve çevrelerini  Osmanlılar’a bırakmayı teklif etti.Onun bu teklifi kabul edilerek  düğün yapıldı ( 1381 )Süleyman Bey ,Kula kasabasuna çekildi ve 1387 yılında öldü..Yerine üç oğlundan biri olan II.Yakub Bey geçti.YakupBey,Osmanlı sultanı I.Murad’ın Kosova savaşında ( 1389 ) şehit düşmesi üzerine  Osmanlılara bırakılan toprakları geri almak istedi.Faket yeni sultan Yıldırım Beyazıd,Rumeli’den Anadolu’ya geçerek Kütahya’ya gelmiş burada kendisini karşılayan Yakub Bey’i yakalayıp hapsetmiştir.Daha sonra da Germiyanoğulları topraklarını Osmanlı ülkesine katmıştır  ( 1390)

Yakub Bey 1399’d tutuklu bulunduğu Ipsala’dan kaçarak Timur’un yanına kadar gelmeyi başarmıştır.Ankara savaşından sonra Timur ona topraklarını iade etti.II.Yakub Bey’de  Timur’un hakimiyetini tanıdı.Osmanlı şehzadeleri taht mücadelelerinde ise yeğeni Çelebi Mehmed’in tarafını  tutmuştur.Karamanoğlu Mehmed Bey iki yıl üst üste yaptığı seferlerle onu ikinci defa topraklarından kovdu ( 1411).Yakub Bey,Karamanoğulları’na karşı hareketi sırasında Çelebi Mehmed’i  desteklemiş Osmanlılar’ın Karamanlılar’ı yenmesi üzerine tekrar beyliğinin başına geçmiştir( 1414).

 Bundan sonra Osmanlılar’ın hakimiyetini tanıyan Yakub Bey,bir ara Karamanoğulları’nın baskıs sonucu Sultan II.Murad’a  karşı Çelebi Mehmed’in diğer oğlu Mustafa Çelebi’nin tarafını tutmuştur.Mustafa Çelebinin  Iznikte öldürülmesinden sonra ( 1432 ) Osmanlılarla gene dost olmuştur.Yakub Bey yaşı sekseni aşmış olduğu halde bizzat Edirne’ye giderek Sultan II.Murad ile görüşmüş ve erkek evladı bulunmadığı için memleketinin ölümünden sonra Sultan’a bıraktığını söyleyerek Kütahya’ya dönmüştür.O bu yıl sonunda ölmüş ve Germiyanoğulları beyliği Osmanlı devletine katılmıştır ( 1429 )

Germiyanoğullarının sarayı bilim adamlarının ve şairlerinin himaye olduğu yerdir.Bilhassa Süleyman Şah ve Yakub Bey zamanlarında  Kütahya ,AnadoluBeylikleri içinde en kültürlüsü idi.Ticarette çok gelişmişti