ANADOLU BEYLİKLERİ : HAMIDOĞULLARI BEYLİĞİ

                             

Hamidoğulları Beyliği ,Isparta,Ulu Borlu,Yalvaç bölgelerinde hüküm sürmüş bir beyliktir.1203 yılından sonra ,Isparta,Borlu,Yalvaç ve daha sonra Antalya zapt edilince,Anadolu Selçuku sultanı,buralara Hamid bey idaresinde bir Türkmen boyunu yerleştirmişti.

Konya Sultanlığı  XIII.yüzyılın sonlarında zaafa düşüp,ilhanlıların kontrolüne girince,batı sınırındaki Uç beyleri kendi başlarının çaresine bakmaya başlamışlar,bu arada Isparta –Eğridir yöresinde bulunan Hamid Boyu da ,o tarihlerde başlarında bulunan Hamid Bey’in torunu Dündar Bey’İn reisliğinde,merkezleri önce Borlu,daha sonra Prostana ( Eğridir ) olmak üzere,Hamid Oğulları Beyliğini kurmuşlardı.Bu şekilde Beyliğin ortaya çıkışı  XIII.yüzyılın son seneleridir.

Dündar Bey kısa sürede Beyliğin hudutlarını genişleterek ,Gölhisar’ı ,Korkuteli’ni, ve 1301 yılından hemen sonra da Antalya’yı Beylik sınırları içine dahil etti.

Dündar Bey Antalya’yı  kardeşi  Yunus Bey’in idaresine vermiş olup ,Hamid Oğulları  biri Eğridir’de ,diğeri Antalya’da olmak üzere iki kol halinde devam etmiştir.

Dündar Bey,Anadolu Beyliklerini kontrol altına alan Emir Çoban’a biat etmiştir.Ilhanlı hükümdarı Olcayto’nun ölümündan sonra ,Dündar Bey’in ,1316’yı  takip eden yıllar içinde bağımsızlığını ilan ederek,Sultan unvanını aldığını ve hudut komşuları  Aydın,Saruhan ve Menteşe beylerinin ona tabi olduklarını kaydeden kaynaklar vardır.

Timurtaş’ın Anadolu Beyliklerini itaat altına almak  için Eşrefoğullarını beyi Süleyman Beyi’i öldürdükten sonra,Dündar Bey’in üzerine yürür.Dündar Bey Moğol  ordusuna karşı koyamayarak 1324 yılında Antalya’ya kaçtı.O sırada Antalya’da ,Yunus Bey’in oğlu Mahmut Bey bulunuyordu.Mahmut Bey,Timurtaş’ın korkusundan amcasını Moğollara teslim etti..Timurtaş ,Dündar Bey’İ derhal öldürterek ,onun Isparta ve Eğridir illerine el koydu.

Timurtaş’In Memluk Sultanlolığına  kaçmasından sonra,Dündar Bey’in büyükoğlu  Hızır Bey’ Hamid Bey topraklarına sahip olur.Hatta Beyşehir,Akşehir vr Seydişehir’i de sınırlarına katar.Hızır Bey 1330 yılları civarında hayata veda eder.O ölünce yerine  Necmeddin İshak Bey beyliğin başına geçti..Ishak Bey de Eşrefoğullarının kalan topraklarını ele geçirir.O ölünce yerine kardeşi Muzaffereddin Mustafa geçti.Onun yerine oğlu Hüsameddin Ilyas Bey halefi oldu.İlyas Bey Karamanoğlu Alaaddin Bey ile yaptığı savaşta yenildi.Daha sonra Germiyanoğulu Süleyman Şahın yardımı ile Karamanoğullarına saldırarak,kaybettiği toprakları geri aldı.Ilyas Bey ölünce yerine Kemaleddin Hüseyin Bey geçti.

Karaman baskısından bunalan Hüseyin Bey,Osmanlı Sultanı I.Murat ile anlaşarak,Yalvaç,Karaağaç                                     Beyşehir,Seydişehir ve Alaşehir kasabalarını 80.000 altın karşılığında Osmanlılara sattı.Kendisine yanlızca Isparta ve Iğdır’ı bıraktı.

1389 yılındaki Kosava Savaşına Sultan Murad destek için oğlu ile birlikte asker yollamıştı.Kemaleddin Hüseyin Bey 1391 yılında öldü.Onun ölümü il toprakları Osmanlılara kalır.

Hamidoğullarının Antalya kolu ise devam etti.Dündar Bey 1321 yılında Antalyayı ele geçirip,kardeşi Yusuf Bey’in yönetimine bırakmıştı.Dündar Bey daha evvel Teke boyuna ait olan bu araziye yerleşip hakim olduktan sonra  sakin bir dönem yaşadı.1319 yılında ölünce yerien Mahmud Bey geçti.

 Mahmud Bey in kardeşine ihanetinden sonra 1327 yılında o da Mısır’a kaçmışve orada hapsedilmiştir.Yerine 1327 yılında kardeşi Korkuteli Emiri Sinaneddin Hızır Bey geçmiştir.Hızır bey ve oğlu Dadı Bey dönemleri hakkında elimizde bilgi yoktur.Dadı bey ölünce onun yerine Mahmud Bey’in oğlu Müberizzeddin Mehmet Bey geçmiştir.Onun yönetimi sırasından Kıbrıs Kralı Pierre de Lusignan  Antalya’yı geri aldı.Mehmed Bey ile mücadele ederek 1373 yılında Antalya’yı geri aldı.Ölümünden sonra yerine Osman Çelebi Bey oldu.

Yıldırım Beyazıd 1390 yılında Antalyayı ele geçirir.Burayı Tekeli ile beraber oğlu İsa’ya Sancak olarak verdi.Böylece Antalya koluda sona ermiştir.Ancak ,Ankara savaşından sonra Anadolu beyliklerine topraklarını iade eden Timurlenk ,Osman Çelebiye de beyliğini geri vermiştir.Ancak Osmanlıların korkusundan  Osman Bey Korkuteline yerleşmiştir.

Şehzadelerin taht kavgası sırasında  durumdan yararlanmak isteyen Osman Çelebi   Antalyayı  alabilmek için Karamanlılarla anlaşır.Ancak bu olayı zamanında haber alan Antalya sancak beyi Hamza Bey,iki ordunun birleşmesine zaman bırakmadan,Korkuteli’ne bir baskın yaparak,Osman Bey’in ordusunu dağıtarak zaten hasta  olan Beyi öldürdü.( 1423 ).Toprakları tekrar Osmanlıların oldu.

Karamanoğlu Mehmet Bey ordusu ile Antalya’yı kuşatsada atılan bir gülle ile yaralanır.1423 yılında Osman Bey in ölümü ile Hamidoğulları Beyliği son bulur.Beyliğin Eğridir kolu 90 sene,Antalya kolu ise 125 yıl yaşamıştır.Bu beyliğin arazisi küçük olmasına rağmen Antalya limanı gibi önemli bir ticaret merkezine sahipdi.Özellike XIV yüzyılın ilk yarısında ,göller bölgesinin  halı,kilim,astarlık dokuma ve pamuklu gibi eşyaları ihraç etmekteydiler.