Türk denizciliği,Kanuni Sultan Süleyman zamanında en yüksek dereceye ulaşmış.Akdeniz tamamen bir Türk gölü haline gelmiştir.Bunda,Barbaros Hayreddin Paşa ve Turgut reis gibi kahraman türk denizcilerinin payı büyüktür.Türk denizcileri bu devirde Hindistan'a kadar uzanmışlar,denizcilik sahasında önemli eserler meydan getirmişlerdir.Kanuni'nin ölümnden sonra II.Selim zamanında Kızıldeniz ve Hint Okyanusu filolarla dolmamış,devletin yükselmesi ve genişlemesi durmuştu..Fakat Türk denizcilerinden ve bunların arkadaşlarından aldığı hızla hala Akdeniz'e hakim bulunuyordu.Bu hakimiyet öyle bir şekil almıştı ki Avrupalı donanmalar Türk donanmasından korkuyordu.Tabii,bu korkuya rağmen Osmanlı devletinin Doğu Akdenizde tecrit edildiği gerçeğini değiştirmez
Barbaros Hayreddin Paşa ve arkasından Turgut Reis'in vefatlarından sonra,Türk denizcilik ufkunda,daha sora Kılıç Ali Paşa olarak anılacak olan Uluç ali doğdu.Küçüklüğünden itibaren denizle ilgili olan genç pekçok deniz seferine katıldı.Türk deniz zaferleriyle yoğrulan Uluç Ali ,paşaıl rütbesine kadar yükselmiş ve kendisine 1550'de Sisam Adası malikane olarak verilmiştir..Uluç Ali Paşa bu adaya,Adalar denizi sahillerinden ve diğer adalardan Türk getirerek yerleştirmiştir.
Uluç Ali 1564'te Iskenderiye Beylerbeyi olarak Mısır donanması ile birlikte Malta seferine katılmuş,Turgut Reis'in ölümünden sonra Trablusgarp beylerbeyi olmuştur.1568 de Barbaros Hayreddin Paşa'nın oğlu Hasan Paşa'nın yerine Cezayir Beyi tayin edilmiştir.
UluçAli Paşa 1569'da Tunus şehrini ve kalesini Ispanyollardan ikinci kez aldı.1570 yılında Sicilya ve Malta arasndaki boğazda karşılaştığı Malta filosunu yendi ve bu muharebede elde ettiği güzel bir kadırgayı Kaptanpaşa olunca sancak gemisi yaptı.
1570te başlayan Osmanlı Venedik savaşı,iki sebepten dolayı patlak vermişti.Venediklilerin Adriyatik denizinde rastladıkları yanlız türk gemilerini bütün mürettaba ile birlikte imha ve Türk gemilerine hucum eden Maltalılar gibi Hristiyan korsanları himaye etmeleri olmuştu.İkinci sebep ise II.Selim'in Kıbrıs adasını venediklilerden istemesidir..Esasında Mısır ile Istanbul arasında ulaşımın sağlanması ve Doğu akdenizin emniyeti için gerekli idi.Venedike'e gönderilen Türk Elçisi adayı istesede,Venedik meclisi rededer ve savaş başlar.Bu savaş sonucunda ada türk adası olamuş ama Inebahtı deniz savaşında Osmanlı donanması yok olmuştu.
1571 yılının Ekim ayının yedisinde meydana gelen bu savaşta,Türk donanmasına Yeniçeri ağalından gekme Müezzinzade Ali Paşa Kumadan etmekte idi.Deniz savaşları hakkında bir bilgisi yoktu.Nitekim emrinde olan Turgut Reis'in kahramanlık ve denizcilik okulundan yetiişmişolan Uluç Ali Paşanın tavsiyelerini dinlemeden uluorta düşmana saldırdı.Haçlı donanmasıda sayıca bizim donanmada üstün olup,çok iyi amiralleri vardı.
Neticede Türk donanması İnebahtı da büyük bir yenilgiye uğradı;224 parça gemiden yanlız Uluç Ali Paşanın gemileri kurtulmuştu.Kaptan ı Derya Müezzinzade Ali Paşa da şehitler arasında idi,Müttefiklerinde büyük kayıpları vardı.
Uluç Ali paşa kendi 12 gemisiyle diğer limanlardaki kadırgalarıda toplayarak 17 kadırga ve 3 Kalite ile Istanbula dönmüş ve Padişah ona kılıç lakabı ile Kaptan ı deryalık vermiştir.Aslında çok geç kalınmış bir terfi idi,Daha evvel Kılıç Ali Paşa Kaptanı derya olsaydı savaşa kaybedilmezdi.
Inebathtıda mahvolan Türk donanmasının yerine Istanbul tersanlerinde 150 kadırrganın yapımına başlandı.Sokollu Mehmet Paşa ve Piyale Paşanın gayretiyle yeni bir donanma yaratıldı.Inebahtı savaından yanlızca bir sene sonra 234 kadırga ve 8 mavnadan oluşan donanma Kılıç Ali Paşanın komutasında denize açıldı.Navarinde düşman ile karşılaştı.Ancak eldeki mürettebat acemi olduğu için top atışları ile sınırlı kalındı.Diğer taraftan Venediklilerin filosu da azametli Turk filosu ile dövüşmekten kaçtı.
Kılıç Ali Paşa kış başlarken Istanbul'a döndü.Esasında ,Sultan II.Selim inebahtı yenilgisinin intikamının alınmasını istiyordu.Fakat donanma yetersiz ve mürettabat deneyimsizdi.Bu bakımdan donanmanın takviyesi gerekiyordu.Kış boyunca gerekli takviye yapılmış ve bu arada Piyale Paşa donamanın komutanlığına getirilmişti.
Piyale Paşa ile Kılıç Ali Paşalar kumandasındak Osmanlı Donanması 1573 baharında denize açıldı.Bu sırada Ispanyollar ile harp devam ediyordu.
1574 Mayısında Osmanlı Donanması bu defa Sinan ve Kılıç Ali Paşaların kumandasındaki 268 kadırga ,15 Mavna ve 15 kalyon ile Akdenize açıldı.Bu donanma,Osmanlu devletinin çıkardığı en büyük deniz kuvveti olmuştur.Bu donanma ile Kılıç Ali Paşa Tunus'a geldi.Tunusdaki kısa Ispanyol hakımıyetine son verdi.Bu arada II.Selim vefat etmiş,yerine III.Murat geçmişti.Kılıç Ali Paşa'da muazzam donanma ile Akdenize hakim oldu.Şimdi artık Ispanya kendi kıyılarının savunmasını düşünmek zorunda kalmıştı.Bu arada Portekizliler de Fastan çıkarılmıştı.Portekizlilerin bu yenilgisinin sonucunda Ispanya ülkelerini ele geçirmişti.Nihayet,1581 de Osmanlı devleti ile Ispanya Krallığı barıs ımzalandı.
Artık Akdenizde,Osmanlı donanmasına karşı çıkacak devlet kalmamıştı.Daha sonra Kılıç Ali Paşa 1584 te Kefe'ye gitmiş ve orada kardeşiyle taht kavgası yapan Kırım hanına yardım etmişti.
Kılıç Ali Paşa 16 yıl Kaptan ı deryalık yaptıktan sonra 27 Haziran 1587 de 90 yaşında vefat etti.Servetinin tamamı çocuğu olmadığı için devlet hazinesine kaldı.Türbesi,kendi hayratı ve Koca Sinan'ın eseri olan Tophane camiisindedir.
Allah rahmet eylesin...
Mimar Sinan Tarafından yapılan Kılıç Ali Paşa Camii
No comments:
Post a Comment