Çandarlı Ailesi,Osmanlı hanedanıyla birlikte tarih sahnesine çıkmış ve 150 yıl süreyle devletin en yüksek ilmi ve idari görevlerini elinde tutmuştur.
Bu Türk ailesinin büyük atası Kara Halil Hayrettin Efendi,Ankara'ya bağlı Nallıhan ilçesinin Candere köyündendir ve Osman Gazi'nin Kayınbabası Şeyh Edebali'nin akrabalarındandır.Bilecik kadısı iken Orhan gazi tarafından Iznik ve sonra Bursa kadılığına,I.Murat tarafından da 1362 yılında kadıaskerliğine getirilmişti.Osmanlı devletinde iken düzenli ordu onun tarafından kurulmuştu.1385 yılında Vezir i azam olmuştu.1387yılında vefatı üzerine yerine oğlu Çandarlı Ali Paşa geçerek,I.Murat,Yıldırım Beyazıt ve Emir Süleyman zamanlarında 19 sene bu görevde kaldı.
Şehzadeler kavgasını kazanıp tek başına Osmanlı Padişahı olan I.Çelebi Mehmet,Hayreddin Paşa'nın öbür oğlu Ibrahim Paşayı kazaskerliğe ve 1417 yılında vezirliğe,II.Murat ise 1421 yılında onu Vezirazamlığa getirmiştir.Ibrahim paşanın 1429 yılındaki vefatından sonra bu göreve oğlu Halil paşa getirildi.
Çandarlıoğlu Halil Paşa ,bağımsız davranabilecek kadar Padişahın güvenini kazanmıştı.II.Murat,1444 yılındaki Yalvaç savaşindan sonra Macarlar'la imzalanan Segedin Barış Antlaşmasından sonra oğlu II.Mehmete tahtı bırakarak,Manisa'ya çekilmişti.Halil paşa bunu tasvip etmesede,ses çıkaramamıştı.Ancak,Osmanlı tahtında 12 yaşında bir çocuğun bulunmasını fırsat bilen Macarlar,Segadin Barışını bozup müttefikleriyle ,bir haçlı ordusu kurarak harekete geçtiler.Çandaroğlu Halil Paşa,bunun üzerine genç padişaha başvurup,'' Düşmana cevab ı mukavemet imkanı yo,meğer baban Sultan yerine gelekle mümkün ola '2 dedi.Saltanat tadını tatmış olan II.Mehmet,bu tebliği beğenmemiş ve ' mademki bu ihtimaller vardı,evvelce düşünülmeliyid '' cevabını vermişse de,Halil Paşa'nın ' ..Ve bütün beylerin ittifakı bunun üzerinedir '' demesi ve düşman gailesi savuşturulduktan sonra kendisinin yine tahtta kalacağını vaadetmesi üzerine babasını davet etti.
II.Murat gelip ordusunun başına geçerek Varna Meydan Savaşında Haçlı ordusunu mağlup ve imha ettikten sonra Edirne'ye ve tekrar Manisa'ya döndü.Ancak,devlet başkanlığını genç bir çocuğa bıraktığına pişman olmuş görünüyordu.Çandaroğlu ise,onun kesin sekilde tahta dönmesi için el altından çalışıyordu.Bunun bir neticesi olarak ordunun ayaklanması üzerine ,II.Murat tekrar davet edilip Edirne'de tahta çıktı,oğlu ise Zaganos paşa'nın rekabetinde Manisaya gönderildi.Ancak,nu ona çok ağrı gelmiş ve yolda Zaganos Paşa'ya Halil paşadan şikayet ederek '' bu koca bize ne garip bir hiyle eyledi '' demişti.
Fatih,bunu hiç unutmamış ve Çandarlıoğlu Halil Paşa ile onun temsil ettiği Osmanlı toprak aristokrasisini tasfiyeye karar vermişti.Bunlar,Halil Paşa'nın '' ..Ve beyler '' diye anıp ona karşı bir kuvvet olarak ileri sürdüğü zümreydi.Ancak,Evvela Istanbul'un fethini düşünüyor,bu işi sonraya bırakıyordu.Çandarlıoğlu ise,böyle bir teşebbüsü erken buluyordu.Bunun için devletin daha kuvvetlenmesini ve daha kuvvetli bir ordu çıkarmasını gerekli görmekte ve özellikle kuşatma sırasında batıdan gelecek bir haçlı ordusunun,Osmanlı ordusunu iki ateş arasında bırakacağından korkuyordu.Böyle bir yenilgi,Osmanlı devletine tüm Rumeliyi kayıpettirir ve daha da büyük sorunlara neden olabilirdi.Istanbul kuşatması sırasında bu fikirden vazgeçmemesi,düşmanları tarafından Bizans'tan rüşvet aldığı şeklinde tamamen asılsız bir dedikodunun çıkmasına sebep olmuştur.Aslında Çandarlıoğlu Halil Paşa,böyle bir rüşvete ihtiyaç duymayacak kadar zengin,,belki de Bizans Imparatorundan daha varlıklı olduğu gibi,o devirde Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığı Bizans Imparatorluğundan daha yüksek mevkii idi.Üstelik Halil Paşa'nın bilinen şahsiyeti,karakteri be siyasi hayatı böyle bir alçaklığa kesin şekilde engelledi.
Halil Paşa,Istanbul'un alınışından hemen sonra,1 Haziran 1453 günü tutuklanıp ,Yedikule zindanına hapsedildi.Kırk gün sonra Edirneye gönderildi.10 Temmuz 1453 günü idam edildi.Halil Paşanın uc oğlundan Kadıasker Süleyman Çelebi,babasından az sonra Edirnede vefat etmiştir.İkinci oğlu Yusuf Çelebi hakkında fazla bilgi yoktur.Babasının idamı sırasında Edirne kadısı olan Üçüncüoğlu Ibrahim Paşa kadıasker,vezir ve II.Beyazıt Amasya sancakbeyi iken onun Lala'lığını yapmış,1497 de Sadrazam olmuştu.İbrahim Paşa 1499 yılında Inebahtı seferi sırasında vefat edince,babasını Iznikteki kabirinin yanına gömüldü.
No comments:
Post a Comment