AHILIK HAKKINDA KISA BILGI

Ahilik Anadolu'da XIII yüzyılda görülmeye başlayan bir teşkilat olup ,Selçuklu devletinin çöküp dağılmaya yüz tutmasından Osmanlu kuruluşuna kadar geçen sürede sosyal düzeni korumada ve Osmanlı devletinin kurulmasında önemli bir rol oynamıştır.Bu teşkilatın asıl amacı Fütüvvet olup başkanlarına Kardeş anlamına olarak ahi derlerdi.

Sıkı bir dini ve ahlaki disipline dayanan Ahilik ,evvela esanf ve sanatkarlar arasında yayılmıştır.XIV yy başlarında  Anadoluda büyük şehirlerde yaşayan genç ve bekar esnaf sanatkar ve işçiler bir tarikat niteliğine bürünmeye başlayan Ahiliğe girmişlerdir.

Ahi'ler son derece temiz giyinirlerdi.Ayaklarında şalvar,bellerinde '' Şeda '' dedikleri bir kuşak ,ayaklarında tomak,yani yumuşak derinden  topuksuz ve kısa konçlu çizme,üstlerine beyaz hırka,başlarına beyaz keçe külah giyerler ve bunun üzerine bir endaze ( 60 cm ) uzunluğunda beyaz tülbentten burma sarık sararlardı.Kemerlerinde uzun bir saldırma asılı bulunurdu.

Bunlar,kendilerine bir başkan seçerler,o da zaviye denilen bir yer inşa edip bunu döşer dayardı.Ahi'ler son derece çalışkan,namuslu ,yalan söylemez ,ticarette dürüst kimselerdi ! Sabah çalışmaya giderler,ikindi vakti zaviyelerine dönereke kazançlarını başkanlarına getirirlerdi. O da herkesın hakkını verdikten sonra,artanı fakirlere,yoksullara,yetim ve dullara,düşkün ihtiyarlara ,hayatlarını kazanamayan sakatlara,yolda kalmış yolculara dağıtırdı.Kasaba veya şehre gelen yabancı Ahilere misafir olur ve tüm ihtiyaçları giderilirdi.İbadetlerine düşkün olan Ahiler ikindiden sonra vakitlerine buna ayırır veya başkanlarını verdiği emir ve görevleri yerine getirirlerdi.Gayet yumuşak başlı,terbiyeli,herkese karşı çok iyi davranan ancak eşkiyaya,huzuru bozanlara ,halka zulmedenlere karşı çok amansız olup bunları tepelemekte üstlerine yoktu.

Anadolu'daAntalya,Erzurum,Tire,Erzincan,Sivas,Kayser,Konya,,Niğde,Akhisar,Gölhisarı,Burdur,Balıkesir,Bursa,Geyve,Mudurnu,Bolu,Taraklı,yenicesi,Kasramonu,Sinop ve Ankaradaki Ahi merkezleri tanınmıştı.Hatta Ankarada bir dönem bağımsız bir Ahi idaresi dahi kurulmuştu.Bir yerde merkezi otorite bulunmazsa idareyi Ahi başkanı ele alır ve halkta tabi olurdu.

Bunlar arasında Ahi Evran,Ahi Ahmet,Ahi Beyazıt,Ahi Mesut ,Ahi Hasana ,Ahi Şemseddin gibi başkanlar vardı....Onlardan biri olan Edebali,Osmangazinin kayınpederiydi.Bunlar okumuş tahsill, kimseler oldukları ,gibi birer zanaat başı yani piri idiler.Örneğin,Osman gazinin bey oluşunda hazır bulunan ve Orhan gazi dönemindede hayatta olan Ahi Evran ' Debbağ '' denilen dericilerin piri idi.Ahiler,Pirlerinin sanatını tutarlardı.Orhan bey de bir Ahi başkanı idi.Bu teşkilat,Osmanlıları var güçleriyle destekledikleri için beyliğin hızla gelişmesinde büyük rol oynarlar.

Ahilik Fatih devrinde  ve Istanbulun alınması,Rumelinin fethi ile Imparatorluk olunca önemini kayıp ederek ortadan kalkmıştır