Tarih sahnesinde bu gunlerde yavas yavas unutulan bir kişiden bahis edeceğim bu yazıda;1960 yıllarda yaşayanlar için yanlızca bir haber kupuru olan Cesur ve Vatansever bir kişi olan Patrice Lumumba 'yı anlatmaya calısacağım.
Pek çok kaynak Kongo ve Patrice Lumumba hakkında şu bilgileri vardır.
'' ..Bir Belçika sömürgesi olan Kongo,30 Haziran 1960 da Lumumba ve Kasavubu adlı Afrikalı liderlerin önderlikleri altında hareket eden toplulukların ortak mücadelesi sonucunda bağımsızlığa kavuştu.Aynı yılın temmuzundan sonra yabancı ülkelerin kışkırtmasıyla rakip kabileler arasındaki çatışmaar sürüp gitti.Birleşmiş Milletlerin müdahalesi fayda vermedi.Lumumba'nın öldürülmesi ise bir iç savaşa yolaçtı.1964'te iki taraf yeni bir anayasa kabul etmek zorunda kaldı..........''
'' Patrice Lumumba ,Kongo milliyetçi hareketinin başkanıydı.Bağımsızlıktan sonra eski Belçika Kongo'su Başbakanı oldu.Kongo'nun birliğini bozabilecek durumlara karşı koydu,fakat büyük bir muhaleftle karşılaştı.Başkan Kasavubu,Lumumbayı görevinden uzaklaştırdı.Lumumba Albay Mobutu tarafından tutuklandı.Katangaya götürüldü ve orda öldürüldü.
'' Kongo'nun eyaleti olan Katanganın Başkanı,Moise Combe,bu zengin maden bölgesinin bağımsızlığını ilan etti.Belçika birlikleri Katanga'nın kontrolunu ele geçirdi.Katanga Cumhuriyetinin başkanı olarak Lumumba'ya şiddetle karşı çıktı ve onun öldürttü ''
Lumubanın bir tek cümleyle geçiştirilen ölümünün gerçekte,uzun ve utanç verici bir öyküsü vardır.
13Şubat 1961 tarihinde,Katanga İçişleri Bakanı Monungo ( Belçikalılarla işbirliği yapan zengin bir zenci ailesinin üyesi idi.Lumumbanın ölümünün sorumlularındandır ) bir basın topnatısı düzenliyor ve gazeticelere şunları söylüyordu:
'' Sizi Bugün buraya Lumumbayla iki suç ortağının öldürüldüğünü bildirmek için çağırdım.Dün akşam Kalveziden gelen bir adam ,Lumumbanın Okito ve Mpolo'yla birlikte sabahleyin bölgedeki köylüler tarafından linç edildiklerini anlattı.Bu sabah iki bakan arkadaşımla hemen bir uaçağa atlayarak olay yerine gittik.Yanımıza birde doktor aldık.Cesetleri görür görmez hiç şüphemiz kalmadı.Doktor,gömülme iznini verdi.Cesetleri orada biryere gömdürdük.Neresi olduğunu söylemiyorum,sonra orasını Kutsal bir yer ilan ederler'.
Bakanlar kurulu,Lumumba'nın kafasını getirene 40bin Frank vaat etmişti;bu parayı o köye vereceğiz.Köyün adını açıklamayacağım.Lumumba'nın ölümüüne üzüldüm dersem,yalan söylemiş olurum.Benim bu konudaki duygularımı bilirsiniz.Zaten Mahkemeye verseydik,üçüde idam cezası alacaktı.Kabahat kendilerinin ,Yüzde yüz hükümetimizi destekleyen bir bölgede kaçıp ta nereye gideceklerid ? Beni tanırsınız size gerçeği olduğu gibi anlattım.Şimdi bizi üçününde katlinden sorumlu tutacaklar.İspat etsinler ''
Munongo gerçeği söylemiyordu ve gerçekten Lumumbayı o ve adamları öldürmüştü.
Katanga Çumhurbaşkanı Moise Combe,bu yalanları 3 yıl sonra ülkesinden kaçmak zorunda kaldığında,Madrid şehrinde başka bir biçimde sürdürücekti.
'' Kasavubu bana telefon etti.( Dostum size üç paket gönderiyorum.Havaalanından alırsınız.Geri çevirmeye kalkmayın çok rica ederim.Artık sizin bileceğiniz şey,ne isterseniz öyle yapın...'' Şasırdım kaldım.Geri yollamaya kalktım,ama Kasavubu bir türlü kabul etmedi..Öyle bir dövmüşlerki,Elisabethville'e geldikleri zaman Lumumbayla arkadaşlarını ucçakta çan çekişir durumda bulduk..Lumumbayla arkadaşlarını havalimanı yakınlarında boş bir eve taşıdık.Bir Belçikalı doktor çağırdık ve Doktor Peters geldi.Üçününde kurulması için bir mucize gerektiğini söyledi.Lumumbada iç kanama başlamış ve kemikleri kırılmıştı.Okito'nun da kemikleri kırılmıştı.Mpolo ise koaya girmişti.Hemen Kasavunuya telefon edip durumu bildirdim.Devlet Başkanı '' Ölürlerse oraya bir yere gömün,bir daha da lafını etmeyin dedi '' Kızdım,hiç anlamam ,ölü yada diri,yarın her üçünüde geri gönderiyorum dedi..İlk önce sabahın üçünde Okito öldü.Sonra Lumumba,sonra da Mpolo.Ertesi sabah cesetleri uçağa koymak istedik,Pilot almadı.Uçakta Cenaze taşımak için işlemler gerektiğini söyledi.Cesetler elimizde kaldı ''
Tunus'ta çıkan Jeunes Afrique adlı bir derginin muhabiri,Combe'nin her yerde heyecan yaratan bu demecinden sonra,eski Katanga Hükümet başkanını soru yağmuruna tuttu.
' Peki siz üç yıl önce Lumumba'nın iki arkadaşıyla birlikte kaçtığını,sonrada her üçünün köylüler tarafından öldürüldüğünü söylemiştiniz.O zaman mı yalan söylediniz yoksa şimdimi söylüyorsunuz ?
- O zaman yalan söyledim
- Doğruyu söyleseydiniz daha iyi olmaz mıydı ? Herkes sizi suçlamazdı
- Doğryu söyleseydim Kongoda iç savaş çıkardı
Oysa,Combe hep yalan söylüyordu.
1961 Ocağının sıcak bir gününde DC uçağı Elisabethville Havalimanına inmişti.Daha önce bir takım hazırlıklar yapılmış,karışıklığı önlemek için alana yüze yakın Jandarme ve asker gönderilmişti.Alanda,hiç birşeyden haberi olmayan altı Isveçli Birleşmiş Milletler askeri vardı.Şaşkınlıkla olanları izliyorlardı.İçişleri Munongo,hazırlıkları kontrol kulesinden izlemektedir.Merdiven uçağın kapısına dayanır dayanmaz.Katangalı askerler uaçğı kuşatır.Belçikalı havacılar,Kongolu askerler,uçağın kapısından Lumumba'yı dışarı iterler.Sırtında yanlız bir atlet,ayağına buruşuk bir pantalon vardır.Lumumba'nın elleri arkasına bağlı olarak bir cipe bindirdiler.Kısa bir süre öncesine kadar Kongo'nun başbakanı olan Lumumbanın ayaklarında ayakkabı dahi yoktu.Onun ardından,arkadaşlaro Okito'yla Mpolo da aynı arabaya tartaklanarak tıkılırlar.Askerler,onların ustune oturdular.iki otomobili izleyen ciple havalimanından ayrılırlar.
Birkaç kilometre gidildikten sonra kafiler yolun biraz uzağındaki bir villanın önünde durur. Lumumbayla iki arkadaşını cipten zorla indirdiler.Arabanın birinden Munongo çıktı ve Lumumbanın yanına yaklaştı.
'' Hani sana kursun işlemezdi ? Atılan kurşunlar geri teperdi ? gene öylemisin ? ''
Olayın görgü tanıklarından,Katanga eski haberleşme bakanı Luc Samalenge,o sahneyi şöyle anlatır.
'' Sanki hiç ölmeyecek gibiydi.Lumumba '' Kutsal amaca karşı gelemezsiniz....'' dedi.Öleceğini biliyordu belkide haklıydı Lumumba....Ama ne yapabilirdik ona ? Hele öldürerek..o kadar işkence ettiler..başını bir an bile eğmedi...Ülkemizi geleceğinde bir an bileşüphe duymadı.Ülkesi için öldü.'' Kutsal amaca varmak için girişilen savaşa engel olamazsınız.Beni öldüreceğinizi biliyorum.Ama haklı olan benim.Siz Kongoya ihanet ettiniz.Siz Sömürgecilere satılmış kölelersiniz.Yarın sizi yargılacak olan halka karşı gelemezsiniz...dedi.O zaman Combe haykırdı.Munongo deliye dönmüştü.Süngüyü usulca Lumumbanın göğsüne sapladı.Kan hemen fışkırmadı.Lumumba bası arkadaya devrilmiş,dizleri üstüne düşmüştü.Iste o zaman Yuzbaşı ateş etti....
Ve Lumumba öldü.Cesedini,şirketin buzhanesine koydular.Biz öldürdük onu,hepimiz....kalbini ve ciğerlerini,Combe'nin askerlerine yedirdiler.Başı nerede Lumumbanın ? Kimse onun Mobutu'ya,Munongoya,Combe'ye,Kasavubu'ya yenildiğine inanmıyor.
Lumumbayı bir ağacın altına gömmüşler,Şimdi,Katangada,Kasa,'de,Kongo'da her ağacın altı kutsaldır ''
Olayın tanığı Samalenge,1961 şubatında Munongonun emriyle hapse atılmıştır.Aynı yılın kasım ayındada şüpheli bir av kazasında ölür.
Patrice Lumumbanın katlinin hikayesi budur.
No comments:
Post a Comment